Czytając w innych wątkach informacje o wędkarskim sukcesie rzeki Skjern zainteresowałem się tym dlaczego i w jaki sposób tam się udało. Oczywiście można dalej tkwić w przekonaniu, że wszystkiemu winne głównie PZW i daleko idący sceptycyzm wobec tarła przyżyciowego. Tyle tylko, że infantylne uproszczenia wynikają niestety z niewiedzy jak np. u nas wygląda wdrażanie RDW i jaka jest polityka państwa i reprezentujących go Urzędów (od RZGW po wydziały ochrony środowiska w wielu powiatach) w tym zakresie. Krótko mówiąc dzieli nas przepaść i niestety ale lepiej w krótkim okresie czasu nie będzie (o organizacji wędkarstwa w naszym kraju i gospodarce rybackiej opartej na operatach nawet nie wspominam).
W pierwszej połowie XX w. tereny zalewowe wzdłuż rzeki Skjern wykorzystywano jako pastwiska i łąki kośne. W latach 60-tych wyprostowano i zmeliorowano 20 km dolny odcinek rzeki. Zbudowano przepomp[ownie, zmeliorowano 4000 ha łąk, powstaly stacje pomp a łąki zostały przeksztalcone w grunty uprawne. W 1987 r. Duński Parlament zdecydował o rozpoczęciu badań nad możliwością ich renaturyzacji. Decyzje o jej przeprowadzeniu podjęto pod koniec lat 90 a zakończono ją w połowie 2003r. Projekt objął 2200 spośród 4000 ha zmeliorowanych w latach 60-tych. Kompletny projekt zawiera następujące elementy ( Duńska Agencja Srodowiska i Zasobów Leśnych, 1998):
- 19 km dolny uregulowany odcinek rzeki został przekształcony w 26 km odinek rzeki meandrującej;
- rzeka została skierowana kilkoma odpływami do Fiordu, które z czasem stworzyły deltę o powierzchni ok. 220 ha;
- powstało jezioro o pow. ok. 160 ha.
- odtworzono związek między rzeką a obszarami przybrzeżnymi umożliwiając czasowe zalewy terenów objętych projektem;
- 1 550 ha gruntów uprawnych przekształcono w pastwiska
….....................
Polepszenie jakości wody oraz odtworzenie terenów tarliskowych pozytywnie wpłynie na stan populacji łososia i troci. Projekt pozwoli znacznie zredukować zrzut biogenów do wód fiordu dzięki retencji azotanów i fosforanów na obszarach podmoklych w dolinie rzeki......Renaturyzacja rzeki Skjern zapewni ochronę przeciwpowodziową, pozwalając rozlać się wzbierającej rzece na dużym obszarze. Zaktualizowana wartość tych korzyści to ok. 1 mln DKK. Hodowla ryb prowadzona na obszarze objętym projektem zostanie zamknięta w celu ukrócenia emisji materii organicznej. Wyrażone w pieniądzu korzyści netto ( wartość zmniejszenia zanieczyszczenia minus utrata przychodów z hodowli ryb) określono na 3,9 mln DKK. Uniknięcie kosztów funkcjonowania przepompowni 12 mln. DKK. Oszczędności związane z transportem ok. 30 mln DKK.
Koszty związne z przeprowadzeniem badań, projektowaniem i pracami budowlanymi to ok. 149 mln DKK. Dodatkowe 27 mln DKK przeznaczono na monitoring przyrodniczy, programy informacyjne i edukacje. UE przeznaczyła na realizację projektu ok. 32 mln DKK. Bezpośrednie koszty projektu po odjęciu unijnych dotacji wyniosły ok. 144 mln. DKK. Koszty netto związane ze zmianą użytkowania terenów oszacowano na ok. 76 mln. DKK.
Przewiduje się, że renaturyzacja rzeki znacznie poprawi jej atrakcyjność dla wędkarstwa – nie tylko wzdłuż odtworzonego odcinka rzeki, ale również w pozostalych częściach systemu rzecznego Duże znaczenie ma oczekiwany wzrost połowów łososia i troci. Wycena poprawy warunków wędkarskich została oparta na transferze oszacowań korzyści z badań Toivonen et al.(2000). Jeden z rozpatrywanych w nim scenariuszy przewidywał udostępnienie rzeki oferującej ponad przeciętne prawdopodobieństwo zlowienia łososia. Gotowość duńskiego wędkarza do zapłaty za realizację takiego scenariusza wynosi 550-921 DKK/rok.Na podstawie informacji uzyskanych od lokalnych organizacji wedkarskich oszacowano, że obecnie nad Skjern (1998) przyjeżdża ok. 5000 wędkarzy. Jest wysoce prawdopodobne, że liczba ta zwiększy się po zakończeniu projektu... Wartość korzyści z projektu wzrośnie o 2,8 – 4,6 mln DKK. ( wybrane fragmenty z książki ,,Nietechniczne metody ochrony przed powodzią. Mozliwości i ograniczenia” redakcja Stefan Ignar SGGW Warszawa 2005r.)
